DOLPHIN (DNA-testing Of Liquid biopsies for Patient care close to Home In the Netherlands)

Hoe reageert de tumor op de behandeling?

Bij patiënten met uitgezaaide darmkanker is het meten van de response van de tumor op de behandelingen belangrijk om weloverwogen beslissingen over verdere behandelingen te kunnen nemen. Beeldvormingstechnieken, zoals CT-scans en MRI, worden momenteel gebruikt voor het volgen van de reactie van de tumor op de behandeling. Echter, op deze scans zijn kleine uitzaaiingen niet altijd zichtbaar en bovendien kunnen deze onderzoeken als belastend worden ervaren door de patiënt. Een andere manier om de reactie op de behandeling te volgen, is het meten van circulerend tumor DNA (ctDNA) in het bloed van patiënten. Deze manier biedt mogelijkheden om objectief en nauwkeurig de behandelreactie te volgen bij patiënten met uitgezaaide darmkanker.

Het doel van DOLPHIN

De DOLPHIN studie heeft als doel te onderzoeken wat de mogelijke meerwaarde is van het meten van ctDNA in het bloed ten opzichte van beeldvorming bij het volgen van patiënten die behandeld worden voor uitgezaaide darmkanker. Daarnaast willen we onderzoeken wat de beste strategie is voor het inzetten van ctDNA analyse in combinatie of ter vervanging van beeldvorming.

De PLCRC-PROTECT studie: voedingsinname na diagnose bij patiënten met dikkedarm- of endeldarmkanker en de uitkomsten van de behandeling

Er is al veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen voeding en leefstijl en het risico op het krijgen van darmkanker. Zo is bekend dat een Westers voedingspatroon - bestaand uit veel rood vlees, bewerkte vleeswaren, alcohol, weinig groenten en fruit - het risico op darmkanker verhogen. Ook is bekend dat mensen met een verhoogd BMI een verhoogd risico hebben op het krijgen van darmkanker. Daarentegen hebben mensen die meer fysiek actief zijn een verlaagd risico op het krijgen van darmkanker.

Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 13.000 mensen gediagnosticeerd met dikkedarm- of endeldarmkanker. De behandeling kan bestaan uit een operatie, vaak aangevuld met bestraling of systemische therapie. Ten gevolge van de ziekte en behandeling kan verlies van eetlust optreden en kan het lichaamsgewicht afnemen. Het lijkt dat behoud van een goede voedingstoestand na diagnose kan bijdragen aan het succes van de behandeling bij darmkanker. 

De PLCRC-PROTECT-Plus studie: lichaamssamenstelling en behandeltoxiciteit bij patiënten met darmkanker die behandeld worden met adjuvante chemotherapie

Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 9.000 mensen gediagnosticeerd met dikkedarmkanker (coloncarcinoom). Voor patiënten met een stadium II of III tumor kan de behandeling bestaan uit een operatie, eventueel gevolgd door aanvullende chemotherapie. Ten gevolge van de ziekte en behandeling kan bij patiënten met dikkedarmkanker een verandering van de lichaamssamenstelling optreden. Er wordt verondersteld dat behoud van spiermassa na diagnose kan bijdragen aan het succes van de behandeling. 

MEDOCC: De voorspellende waarde van ctDNA bij patiënten met stadium II en III dikkedarmkanker

Terugkeer van darmkanker na de operatie

Vrijwel alle patiënten met dikkedarmkanker, zonder uitzaaiingen in andere organen, worden geopereerd om de tumor te verwijderen. Het doel daarvan is de patiënt te genezen. Bij sommige patiënten komt de ziekte op een bepaald moment terug. Bij deze patiënten zijn na de operatie ergens in het lichaam darmkankercellen achtergebleven. Deze darmkankercellen zijn te klein om zichtbaar te zijn op CT-scans. Om deze achtergebleven kankercellen te doden, krijgt een deel van de patiënten na de operatie nog chemotherapie. We weten alleen niet exact wie we wél en wie we géén chemotherapie moeten geven. In de MEDOCC-studie, kijken we of we circulerend tumor DNA kunnen gebruiken om te voorspellen welke patiënten baat hebben bij aanvullende chemotherapie en welke patiënten niet.

CONNECTION-II: Onderzoek naar het effect van chemotherapie bij patiënten met verschillende soorten dikkedarmkanker

Darmtumoren kunnen middels de CMS classificatie ingedeeld worden in vier subtypes. Alle vier subtypes hebben verschillende celeigenschappen. Het doel van de CONNECTION-II studie is om te kijken of er een verschil is in effect van chemotherapie tussen de verschillende soorten darmkanker. 

TIL-studie: Darmkanker aanpakken met de volgende generatie gemanipuleerde immuuncellen: TEG's

Het doel van de TIL-studie is om te onderzoeken of er een subtype afweercel (immuuncel) is die gebruikt kan worden als nieuwe behandeling voor patiënten met darmkanker. Sommige darmkankerpatiënten hebben namelijk geen baat bij de bestaande therapieën tegen darmkanker. Immuuntherapie is momenteel veelbelovend voor slechts een kleine groep patiënten en met deze studie hopen wij dat uiteindelijk veel meer patiënten behandeld kunnen worden met een vorm van immuuntherapie. Daarom willen we graag van patiënten met darmkanker de subtypen immuuncellen in zowel het bloed als de tumor bestuderen.

PLCRC-UNITED: Toepassing van de tumor-stroma ratio als een makkelijk diagnostisch hulpmiddel: chemotherapie of niet?

Achtergrond

De (na)behandeling van darmkanker is sterk afhankelijk van het stadium ten tijde van de diagnosestelling. De huidige stadiumclassificatie wordt gebruikt als richtlijn voor de selectie van patiënten voor behandeling met chemotherapie na de operatie, maar deze behoeft verbetering. De laatste jaren is de tumor micro-omgeving, zoals het steunweefsel (stroma), veel onderzocht en is gebleken dat het van grote invloed is op de agressiviteit van kanker; patiënten met een tumor met veel stroma hebben een kortere overleving dan patiënten met een tumor met weinig stroma. Deze verhouding, uitgedrukt in de zogeheten tumor-stroma ratio (TSR), kan de stadiumclassificatie ondersteuning bieden in de selectie van patiënten die in aanmerking komen voor het wel of niet nabehandelen met chemotherapie.

OPTIC: Organoids om respons op behandeling te voorspellen bij uitgezaaide darmkanker

Doel
Het doel van dit onderzoek is om na te gaan of met een organoïde van een tumor, het effect van een behandeling bij een patiënt voorspeld kan worden.

Perioperatieve Longitudinale studie naar complicaties en langetermijnresultaat (PLUTO)

PLUTO heeft tot doel een uitgebreide longitudinale data- en biobank op te zetten die zich richt op chirurgische patiënten met een gemiddeld tot hoog risico.

De MOMENTUM-studie - Evaluatie van radiotherapie op de MR-Linac

Het doel van dit onderzoek (de MOMENTUM-studie) is om van alle patiënten die behandeld worden op de MR-Linac, medische en technische gegevens te verzamelen. Medische gegevens zijn bijvoorbeeld kenmerken van de ziekte en gegevens over de behandeling. De MR-Linac is een nieuw bestralingstoestel waarbij een bestralingsapparaat (lineaire versneller, afgekort ‘linac’) gecombineerd is met een MRI scanner (afgekort MR).

IMARI-studie

Onderzoek naar naadlekkages* na een operatie voor patiënten met endeldarmkanker. Onderzocht wordt hoeveel naadlekkages er optreden en hoeveel naadlekkages er genezen zijn na een jaar. Tevens wordt gekeken hoe naadlekkages in de toekomst kunnen worden voorkomen of vroeg kunnen worden behandeld.

*Toelichting naadlekkage:
Bij patiënten met endeldarmkanker, die in aanmerking komen voor een operatie, wordt tijdens de operatie het stuk darm met de tumor verwijderd. Daarna wordt de dikke darm en de endeldarm weer aan elkaar vastgemaakt. Het punt waar deze twee darmdelen aan elkaar worden vastgemaakt heet ‘de naad’ of ‘de nieuwe darmverbinding’. De operatie kan een ernstige complicatie geven: er treedt een lek op bij de naad. Dit is een naadlekkage. Door naadlekkage kan er ontlasting in de buikholte terechtkomen, dat zorgt voor ontsteking en pusvorming rondom het lek.

Haalbaarheid en voorspellende waarde van minimaal invasieve circulerend tumor DNA analyses in patiënten met hepatogeen gemetastaseerd colorectaal carcinoom

Patiënten met uitzaaiingen naar de lever komen soms in aanmerking voor chirurgie, waarbij de uitzaaiingen worden verwijderd. Een deel van patiënten krijgt aanvullend chemotherapie voor of na de operatie. De patiënt wordt na de operatie 5 jaar vervolgt waarbij meerdere keren per jaar wordt bekeken of er terugkeer van ziekte is. De huidige standaard is een controles met beeldvorming (o.a. CT-scans) en bloedonderzoek onderzoek (CEA-bepaling). Helaas is de CEA-bepaling niet bij iedereen bruikbaar en kunnen hele kleine tumorresten/uitzaaiingen niet altijd gezien worden op beeldvorming.

preRADAR: richting respons adaptieve radiotherapie voor niet-operatieve behandeling van middelhoog risico endeldarmkanker

Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met endeldarmkanker. Onderzocht wordt wat de hoogste, veilige dosis is van bestraling voor endeldarmkanker op de MR-Linac (een nieuw, preciezer bestralingsapparaat). En of deze hogere bestralingsdosis vaker leidt tot het kunnen vermijden van een endeldarmoperatie.

ACSI cohort voor dunnedarmkanker

Sinds december 2021 worden patiënten met dunnedarmkanker (duodenum, jejunum of ileumkanker) ook in PLCRC betrokken. Dit subcohort voor dunnedarmkanker heet het ACSI-cohort (adenocarcinoma of the small intestine). Het doel van dit subcohort is wetenschappelijk onderzoek te verrichten om hiermee verbetering van overleving en kwaliteit van leven van patiënten met dunnedarmcarcinoom te bewerkstelligen. Dit willen we doen door middel van de combinatie van klinische en moleculaire dataverzameling. Specifieke speerpunten zijn o.a. patiënt-specifieke behandelstrategieen, moleculaire aangrijpingspunten voor behandeling en kwaliteit van leven van de patiënten met dunnedarmkanker. Inclusie verloopt via PLCRC. Ook eerder gediagnosticeerde patiënten kunnen geïncludeerd worden.

Contactpersonen:

Pascale Schafrat; PhD student Amsterdam UMC (p.j.schafrat@amsterdamumc.nl, 0611039743)

Dirkje Sommeijer; internist-oncoloog Flevoziekenhuis, Louis Vermeulen; internist-oncoloog Amsterdam UMC en Ignace de Hingh; chirurg Catharina Ziekenhuis Eindhoven.

DISTANCE-trial: nazorg op afstand na behandeling van stadium II en III darmkanker

Na de chirurgische behandeling van darmkanker, worden patiënten in Nederland vijf jaar gevolgd in het ziekenhuis. Meermaals per jaar wordt gevraagd naar het ziekenhuis te komen voor bloedonderzoek (bloed-CEA-bepaling) en een consult op de polikliniek. Het doel van deze nazorg is tweeledig: ondersteuning bieden aan de patiënt na een ingrijpende operatie én het zo vroeg mogelijk opsporen van mogelijk teruggekeerde kanker.

Uit literatuuronderzoek is gebleken dat zowel patiënten als zorgverleners open staan voor alternatieve manieren van nazorg. Ook is er een maatschappelijke vraag naar betaalbare zorg. Nazorg op afstand zou een uitkomst kunnen bieden. Binnen de nazorg op afstand na chirurgische behandeling van darmkanker, hoeven patiënten na één jaar van nazorg niet meer naar het ziekenhuis te komen als de bloed-CEA-bepalingen goede uitslagen laten zien. Patiënten laten op vooraf bepaalde momenten zo dicht mogelijk bij huis hun bloed prikken voor de bloed-CEA-bepaling en krijgen de uitslag thuis binnen. Als deze uitslag goed is, hoeft de patiënt niets te doen. Alleen als de uitslag afwijkend is, hoeft de patiënt contact op te nemen met het ziekenhuis. De behandelaar zal dan samen met de patiënt een afspraak in het ziekenhuis plannen om te onderzoeken wat er aan de hand is.

PLCRC-ORCA: Liquid biOpsies in Ras wildtype non-liver limited metastasized colorectal CAncer patients: an exploratory study

01-01-2022: Inclusie afgerond

Eén van de behandelmogelijkheden voor patiënten met gemetastaseerd colorectaal carcinoom  (mCRC) is een EGFR-blokker. Het is bekend dat patiënten met een mutatie in één van de RAS-genen geen baat hebben bij de behandeling met een EGFR-blokker. Ongeveer 50% van de patiënten met mCRC heeft een mutatie in RAS. Naast de primaire resistentie zetten RAS-mutaties aan tot geïnduceerde resistentie voor de anti-EGFR-therapie. Behalve herhaalde biopsieën zijn er momenteel geen andere methoden beschikbaar om de moleculaire veranderingen te volgen gedurende de anti-EGFR-behandeling.

PLCRC-QUALITAS: Kwaliteit van leven van patiënten met uitgezaaide dikkedarm- of endeldarmkanker die worden behandeld met trifluridine-tipiracil als laatste lijn behandeling binnen het PLCRC cohort

Eén van de nieuwste behandelmogelijkheden voor uitgezaaide dikkedarm- of endeldarmkanker is trifluridine-tipiracil (= TAS-102 = Lonsurf®). Dit is een combinatietablet van twee middelen, die samen de groei van tumorcellen voorkomen. Uit eerder onderzoek is gebleken dat trifluridine-tipiracil effectief is bij darmkanker: patiënten die ermee worden behandeld leven gemiddeld 1.8 maanden langer dan patiënten die er niet mee worden behandeld. Sinds februari 2017 is trifluridine-tipiracil beschikbaar in Nederland. Alleen patiënten die niet reageren op of intolerant zijn voor standaardbehandelingen komen in aanmerking voor behandeling met trifluridine-tipiracil.

PLCRC-QUALITAS: QUAlity of LIfe in meTAStatic colorectal cancer patients treated with trifluridine-tipiracil in late line in the PLCRC cohort

One of the most recent treatment options for metastatic colorectal cancer is trifluridine tipiracil (= TAS-102 = Lonsurf®). This is a combination tablet of two medicines that together prevent the growth of tumor cells. Previous research has shown that trifluridine tipiracil is effective in the treatment of colorectal cancer: treated patients live on average 1.8 months longer than patients who do not receive trifluridine tipiracil. Since February 2017, trifluridine tipiracil is available in the Netherlands. Only patients who are unresponsive to or intolerant to standard therapies are eligible for treatment with trifluridine tipiracil.